یاتاقان چیست؟

یاتاقان یا بیرینگ bearing یک قطعه مکانیکی است که در ساخت ماشین آلات مکانیکی و ابزار صنعتی کاربرد دارد. همه این وسایل قابلیت حرکت و چرخش دارند. یاتاقان بین میل لنگ و دسته پیستون قرار می گیرد. این قطعه باعث می شود که به دلیل درگیری مداوم بین میل لنگ و دسته پیستون، اصطکاکی بین آنها به وجود نیاید و مستهلک نشوند. هنگامی که دمای این قطعه از حد مجاز بیشتر شود، دیگر توانایی انجام وظیفه خود را نداشته و در نتیجه بین قطعات اصطکاک ایجاد می شود. در این زمان به اصطلاح می گویند که موتور یاتاقان زده است.

قطعات یک بیرینگ استاندارد:

• حلقه داخلی (Inner Ring)
• حلقه بیرونی (Outer Ring)
• عنصر چرخان (ساچمه ها، غلتک های استوانه ای، غلتک های کروی، غلتک های مخروطی، غلتک های سوزنی) (Rolling Element)
• قفس (نگهدارنده) (Cage (Retainer))
• روانکاری (Lubrication)
• سایر اجزای بیرینگ (اختیاری)
• محافظ (Shields)
• آب‌بند (Seals)

یاتاقان ها به دو دسته کلی تقسیم بندی می شوند.

یاتاقان ژورنال : 

یاتاقان ژورنالی با لایه نازکی از روغن که بین خود و روتور قرار دارد، نیروهای گریز از مرکز و روتور را کنترل می نماید و با ایجاد کمترین اصطکاک از خارج شدن روتور از موقعیت شعاعی خود جلوگیری می نماید. این یاتاقان ها که با سرعت کمتری نیز کار می کنند در پانل های خورشیدی و نوار نقاله شن و ماسه به کار می روند. ژورنال بیرینگ ها دارای انواع مختلفی هستند و از نظر جنس دو دسته اند: فلزی و غیر فلزی.

در یاتاقان های ژورنالی فلزی برای تماس با شافت از برنز، برنج، آلیاژ بابیت استفاده می شود. آلیاژ بابیت بسیار پر کاربرد است.

در یاتاقان های غیرفلزی، ماده مورد نظر نارسانا است. این یاتاقان ها در موتورهای برق استفاده می شود.

یاتاقان ژورنال پترو انرژی مهراد

یاتاقان ژورنال تراست:

تراست بیرینگ ها نیروهای محوری روتور را که در نتیجه عواملی چون اختلاف فشار بین دو سر پره ها به وجود می آید، کنترل می نمایند. همه دستگاه هایی که دارای اجزای گردنده هستند از بیرینگ ها برای تثبیت موقعیت، کنترل و نگهداری بار قسمت متحرک استفاده می کنند. یاتاقان های کف گرد یا تراست بیرینگ ها روی شافت روتور و هوزینگ بیرینگ نصب می شوند. این یاتاقان ها از آلیاژ نرمی به نام بابیت ساخته شده اند. این آلیاژ باید دارای قابلیت تغییر شکل توسط تنش های موضعی باشد و همچنین می بایست مواد ضد سایش(روغن) را بر سطح خود نگه دارد. این نوع از یاتاقان ها دارای تنوع زیادی نیستند.

کاربردهای یاتاقان ژورنال تراست:

موارد کاربرد آن در وسایلی مانند کوره های صنعتی، توربین های آبی، جرثقیل ها و پل های چرخشی، نقاله، گیربکس، پمپ و موتور های برقی است.

خرید بیرینگ

• برای خرید بیرنگ باید ابتدا آن را از سازندگان معتبر انتخاب نموده و سپس از فروشندگان معتبر خریداری نمود.
• بیرینگ ها باید دارای تاریخ ساخت بوده و هرچه یک بیرینگ کهنه تر باشد احتمال زنگ زدگی و ضربه خوردگی آن بیشتر است.

نصب بیرینگ و روانکاوی اولیه

• قبل از شروع عملیات نصب، محل نشیمن بیرینگ و درون هوزینگ باید مورد بررسی دقیق قرار گیرد.
• فقط باید در هنگام عملیات نصب، بیرینگ را از بسته بندی خود خارج کرد.
• محیط کارگاه باید کاملا تمیز باشد، زیرا آلودگی هایی مانند ابزارآلات و میز کار آلوده، غبار هوا، دستهای آلوده، براده ها و پلیسه های ناشی از جوشکاری و غیره موجب ورود آلودگی به درون یاتاقان شده و زود خراب می شوند.

هم راستا سازی بیرینگ

پس از نصب بیرینگ محور ماشین متحرک باید با محور دستگاه به یکدیگر کوبله شوند و در حد مجاز هم راستا شوند. سه روش هم راستا سازی وجود دارد: چشمی، ساعت اندازه گیری، هم راستا سازی لیزری.

در بین این سه روش هم راستا سازی چشمی دارای خطاهای بسیاری است و مشکلات زیادی به همراه دارد، در مقابل، هم راستا سازی لیزری دارای بالاترین دقت و سرعت است.